İstanbul ve Karadeniz Bölgesi son yıllarda, yoğun yağışlar sonucu meydana gelen sel felaketlerinden ciddi şekilde etkilenmektedir. AKOM'un İstanbul için kuvvetli yağış uyarıları ve Trabzon'da yaşanan şiddetli yağışların şehir merkezinde neden olduğu hasar, bu doğal afetlerin Türkiye'nin farklı bölgelerinde tehlike arz etmeye devam ettiğini göstermektedir. Bu blog yazısında, sel felaketlerinin nedenlerini, bu olayların çevresel ve toplumsal etkilerini, alınabilecek önlemleri ve gelecekteki olası riskleri derinlemesine inceleyeceğiz.

Sertifika Programlarımızı incelemek için tıklayınız.

Sel Felaketlerinin Nedenleri

Sel felaketlerinin başlıca nedenleri arasında aşırı yağışlar, yetersiz altyapı, plansız şehirleşme ve iklim değişikliği gibi etkenler yer alır. İstanbul, hızla büyüyen bir metropol olarak sel risklerine karşı savunmasız kalmaktadır. Özellikle kanalizasyon ve drenaj sistemlerinin yetersiz kalması, yoğun yağışlarda şehirde su baskınlarına neden olmaktadır. Bu durum, yağmur sularının yer altı sularına karışmasını engelleyerek, yüzeyde birikmesine yol açar. Karadeniz Bölgesi'nde ise coğrafi yapının da etkisiyle dağlık alanlardan hızlı akan yağmur suları, özellikle kıyı bölgelerinde tehlike yaratmaktadır​

 

İklim değişikliği ise bu felaketlerin daha sık ve yoğun yaşanmasının en önemli sebeplerinden biridir. Küresel ısınmanın etkisiyle, daha yoğun ve düzensiz yağışlar meydana gelmekte, bu da sel felaketlerinin sayısını artırmaktadır. Türkiye'de, özellikle Karadeniz Bölgesi'nde yağışların şiddetinin artması, bölgedeki tarım ve hayvancılık gibi geçim kaynaklarını da olumsuz etkiler.

Sel Felaketlerinin Etkileri

Sel felaketlerinin etkileri geniş çaplıdır ve birçok farklı alanı etkiler. Bunlar arasında en başta can kaybı, maddi hasar ve çevresel tahribat gelir. Trabzon gibi illerde son zamanlarda yaşanan sel felaketlerinde evler, yollar ve tarım alanları büyük zarar görmüş, şehirlerin altyapısı çökmüştür. Sel felaketleri, özellikle tarım sektörünü olumsuz etkileyerek erozyona yol açar ve çiftçilerin geçim kaynaklarını tehlikeye sokar​.

 

Ayrıca, sel felaketleri büyük şehirlerde trafik kaosuna neden olur. İstanbul gibi metropollerde, yolların kapanması, toplu taşımanın aksaması ve iş yerlerinin geçici olarak kapanması, ekonomik faaliyetlerin durmasına sebep olabilir. Bunun yanı sıra, sel felaketleri sonrasında oluşan su birikintileri ve suyun taşıdığı atıklar, halk sağlığı için tehlike oluşturabilir. Kirli su kaynakları, çeşitli hastalıkların yayılmasına zemin hazırlar.

Sel Felaketlerine Karşı Alınabilecek Önlemler

1. Altyapı Yatırımları

Sel felaketlerinin önlenmesinde en kritik adımlardan biri, şehirlerin altyapı sistemlerinin güçlendirilmesidir. Özellikle İstanbul gibi büyük şehirlerde, mevcut kanalizasyon ve drenaj sistemlerinin kapasiteleri artırılmalı ve yağmur sularının tahliyesi için yeni sistemler geliştirilmelidir. Kanalizasyon sistemleri, su baskınlarını önlemek amacıyla düzenli olarak temizlenmeli ve bakımları yapılmalıdır. Ayrıca, suyu hızlıca emebilen yeşil alanların artırılması da sel riskini azaltabilir.

2. Erken Uyarı Sistemleri

Teknoloji kullanılarak geliştirilen erken uyarı sistemleri, sel felaketlerinin önceden tahmin edilmesine ve vatandaşların bu duruma karşı hazırlıklı olmasına olanak sağlar. Bu sistemler, meteorolojik verilerden yararlanarak halkı olası sel tehlikesi hakkında bilgilendirir. Böylece, risk altındaki bölgelerde yaşayan insanlar zamanında tahliye edilebilir ve olası can kayıpları önlenebilir.

3. Şehir Planlaması ve Doğal Alanların Korunması

Plansız şehirleşme, sel felaketlerinin artmasında önemli bir rol oynar. Özellikle dere yataklarına yapılan yerleşimler ve doğal su yollarının üzerine inşa edilen yapılar, yağmur sularının tahliyesini engeller. Bu nedenle, şehir planlaması yapılırken doğal su yolları korunmalı ve yeni yerleşim alanları bu tehlikelere göre tasarlanmalıdır. Ayrıca, yeşil alanların artırılması, sel sularının doğal yollarla emilmesine katkı sağlar.

Sertifika Programlarımızı incelemek için tıklayınız.

4. Vatandaş Bilinci ve Eğitimi

Sel felaketlerine karşı alınacak önlemler konusunda halkın bilinçlendirilmesi, bu afetlerin etkilerini azaltmada önemli bir adımdır. Vatandaşlara sel riskine karşı nasıl hareket edecekleri, acil durumlarda neler yapmaları gerektiği ve güvenli bölgelere nasıl ulaşacakları konusunda eğitim verilmelidir. Ayrıca, vatandaşların kendi evlerinde alabilecekleri önlemler hakkında bilgilendirilmesi (örneğin, su yalıtımı, acil durum çantası hazırlığı) can ve mal kayıplarını azaltabilir​(

 

İklim Değişikliği ve Sel Felaketlerinin Geleceği

İklim değişikliği, sel felaketlerinin şiddetini ve sıklığını artıran başlıca nedenlerden biridir. Küresel ısınma nedeniyle artan deniz suyu seviyeleri ve daha yoğun yağışlar, özellikle sahil şehirlerinde daha büyük riskler yaratmaktadır. Karadeniz Bölgesi gibi bölgelerde ise şiddetli yağışlar, daha fazla su baskınına yol açmaktadır. Bu bağlamda, küresel düzeyde alınacak önlemler ve Türkiye'nin iklim değişikliğiyle mücadele politikaları hayati önem taşımaktadır.

Sera gazı emisyonlarının azaltılması, enerji kaynaklarının yenilenebilir hale getirilmesi ve ormansızlaşma gibi çevresel sorunlarla mücadele, uzun vadede sel felaketlerinin azalmasına katkı sağlayacaktır. Ayrıca, Türkiye'nin iklim değişikliğiyle mücadele planlarına daha fazla yatırım yapması, gelecekte daha az doğal afet yaşanmasını sağlayabilir.

Sonuç: Sel Felaketleriyle Mücadelede Toplumsal Sorumluluk

İstanbul ve Karadeniz Bölgesi başta olmak üzere, Türkiye'deki sel felaketleri her geçen yıl daha büyük bir tehdit oluşturmaktadır. Bu felaketlerle mücadele etmek için devletin, yerel yönetimlerin ve vatandaşların ortak çaba göstermesi gerekmektedir. Altyapı yatırımları, şehir planlaması, halk bilinci ve iklim değişikliğiyle mücadele, sel felaketlerinin etkilerini en aza indirebilir.

Vatandaşlar, sel tehlikesine karşı hazırlıklı olmalı ve acil durumlarda yapılması gerekenler konusunda bilinçlendirilmelidir. Ayrıca, şehirleşme politikalarının doğal afet risklerini minimize edecek şekilde düzenlenmesi, gelecekte bu tür felaketlerin daha az yaşanmasına olanak tanıyacaktır.

Bu yazı, Türkiye'nin karşı karşıya olduğu doğal afetlerin daha iyi anlaşılmasını sağlamak ve sel felaketlerine karşı alınacak önlemler konusunda farkındalık yaratmak amacıyla kaleme alınmıştır.

Sertifika Programlarımızı incelemek için tıklayınız.