15
10
15 Ekim Dünya El Yıkama Günü: Sağlığınızı Ellerinizi Yıkayarak Koruyun
Dünya çapında her yıl 15 Ekim’de kutlanan Dünya El Yıkama Günü, kişisel hijyenin en temel ve en etkili yöntemlerinden biri olan el yıkamanın önemine dikkat çeker. Bu özel gün, toplumlarda el yıkamanın sağlık üzerindeki etkilerini artırmak ve özellikle çocuklar arasında hijyen bilincini yaygınlaştırmak amacıyla 2008 yılında Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) gibi kurumların öncülüğünde hayata geçirilmiştir.
Sertifika programlarını incelemek için tıklayınız.
El Yıkamanın Önemi
El yıkama, sadece kişisel temizlik anlamında değil, aynı zamanda birçok hastalığın yayılmasını önlemek açısından da hayati bir öneme sahiptir. Eller, günlük hayatın her anında mikroorganizmalarla temas halindedir. Kirli yüzeylere, toplu taşıma araçlarına, kapı kollarına, yiyeceklere ve başka insanların ellerine dokundukça, mikroplar ellerimize bulaşır. Bu mikroplar, doğru şekilde el yıkanmadığında vücuda girip hastalıklara yol açabilir.
Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, ishal ve solunum yolu enfeksiyonları gibi hastalıklar, basit bir el yıkama alışkanlığı ile %40 ila %50 oranında azaltılabilir. Özellikle çocuklar arasında ölümcül olabilen ishal vakalarının büyük bir kısmı, temiz su ve hijyen alışkanlıklarının eksikliği nedeniyle ortaya çıkmaktadır. El yıkama ise bu riskleri büyük ölçüde düşürebilecek basit ama etkili bir yöntemdir.
El Yıkama ve Covid-19 Pandemisi
Covid-19 pandemisiyle birlikte, el hijyeninin önemi bir kez daha gündeme geldi. Virüsün yayılımını durdurmada en önemli önlemlerden biri olan el yıkama, tüm dünyada sağlık otoriteleri tarafından sıkça vurgulandı. Su ve sabun kullanarak 20 saniye boyunca elleri iyice yıkamak, virüslerin yayılmasını önlemek için hayati bir adımdır.
Pandemi, el hijyeninin yalnızca salgın hastalıklar değil, aynı zamanda diğer bulaşıcı hastalıklar için de ne kadar önemli olduğunu göstermiştir. Bu bağlamda, Dünya El Yıkama Günü’nün önemi her geçen yıl daha fazla artmaktadır.
Sertifika programlarını incelemek için tıklayınız.
El Yıkama Neden Bu Kadar Etkilidir?
El yıkamanın mikropları nasıl etkisiz hale getirdiğini anlamak için, su ve sabunun birlikte nasıl çalıştığını bilmek faydalıdır. Sabun, mikropların ve kirlerin ellerden kolayca çıkmasını sağlayan yüzey aktif maddeler içerir. Bu maddeler, mikropların cilt yüzeyine tutunmasını zorlaştırır ve suyun yardımıyla mikropların vücuttan uzaklaştırılmasını sağlar. Sabunsuz su ile el yıkamak bile, birçok mikrobu azaltmada etkilidir, ancak su ile birlikte sabun kullanmak, ellerdeki mikroorganizmaların %90'ını yok edebilir.
Doğru El Yıkama Adımları
El yıkamanın etkili olabilmesi için doğru şekilde yapılması çok önemlidir. WHO ve UNICEF’in önerdiği doğru el yıkama adımları şunlardır:
- Elleri ıslatın: Ellerinizi suyla tamamen ıslatın.
- Sabun kullanın: Ellerinize yeterli miktarda sabun alın.
- Tüm yüzeyleri ovalayın: Ellerinizi, parmak aralarını, başparmaklarınızı, tırnak diplerini ve bileklerinizi en az 20 saniye boyunca sabunla ovalayın.
- Durulayın: Ellerinizi temiz su ile durulayın.
- Kurulayın: Temiz bir havlu veya kağıt havlu ile ellerinizi kurulayın.
Bu adımların eksiksiz bir şekilde uygulanması, mikropların tamamen ortadan kaldırılmasını sağlar. El yıkama işlemi en az 20 saniye sürmeli, yani bir "İyi ki doğdun" şarkısının iki kez söylenebileceği kadar uzun olmalıdır.
Hangi Durumlarda Eller Yıkanmalıdır?
El yıkama, gün içinde birçok durumda gereklidir. Bazı temel durumlar şunlardır:
- Yemek hazırlamadan önce ve sonra
- Tuvaleti kullandıktan sonra
- Burnunuzu temizledikten, hapşırdıktan veya öksürdükten sonra
- Bir hastaya dokunmadan önce ve sonra
- Hayvanlara dokunduktan sonra
- Çöplerle temas ettikten sonra
- Dışarıdan geldikten sonra
Okullarda El Yıkama Eğitimi
Dünya El Yıkama Günü’nün en önemli amaçlarından biri, el yıkama alışkanlığının çocuklar arasında yaygınlaştırılmasıdır. Çocuklar, okulda geçirdikleri süre boyunca birçok insanla temas halinde oldukları için mikropların yayılma riski yüksektir. Bu nedenle, okullarda el hijyenine dair eğitim verilmesi büyük önem taşır. Dünya çapında çeşitli kampanyalar ve eğitim programları, çocukların doğru el yıkama tekniklerini öğrenmelerini sağlar. El yıkama, basit bir alışkanlık olmasına rağmen, birçok hastalığın önlenmesinde güçlü bir araçtır.
Temiz Suya Erişim ve El Yıkama
El yıkama alışkanlığının yaygınlaştırılması, aynı zamanda temiz su ve sabuna erişimle de doğrudan ilişkilidir. Ne yazık ki dünya nüfusunun önemli bir kısmı hala temiz suya ve sabuna düzenli olarak erişememektedir. UNICEF’e göre, dünya genelinde yaklaşık 3 milyar insanın evlerinde el yıkama için gerekli olan temel temizlik malzemeleri yoktur. Bu durum, özellikle düşük gelirli ülkelerde hijyenle ilgili hastalıkların daha yaygın olmasına neden olur.
Bu nedenle, su ve hijyen projeleri ile küresel düzeyde el yıkamanın teşvik edilmesi, sadece bireylerin sağlığını değil, toplumsal sağlık seviyesini de olumlu etkiler. Uluslararası kuruluşlar, hükümetler ve sivil toplum örgütleri bu konuda önemli projeler yürütmektedir.
El Yıkama Gününün Küresel Etkisi
Her yıl 15 Ekim’de, Dünya El Yıkama Günü kutlamaları çeşitli etkinliklerle gerçekleşir. Okullarda, hastanelerde, topluluk merkezlerinde ve işyerlerinde el hijyeni konusunda farkındalık yaratmak amacıyla etkinlikler düzenlenir. Bu etkinlikler, insanları doğru el yıkama teknikleri hakkında bilgilendirmeyi ve el yıkamanın ne kadar etkili olduğunu anlatmayı amaçlar. Sosyal medya kampanyaları, bilgilendirici videolar ve posterler gibi materyaller, el yıkamanın önemini vurgulamak için kullanılır.
Sonuç
Dünya El Yıkama Günü, insan sağlığını korumada en basit ve etkili yöntemlerden biri olan el yıkamanın ne kadar önemli olduğunu bir kez daha hatırlatır. El yıkama, basit bir alışkanlık olmasına rağmen, hastalıkların yayılmasını büyük ölçüde engeller. Herkesin bu konuda bilinçlenmesi, sadece bireylerin değil, tüm toplumların sağlığı için gereklidir.
Sertifika programlarını incelemek için tıklayınız.
Kaynakça
UNICEF. (2021). Global Handwashing Day. Erişim adresi: https://www.unicef.org
World Health Organization (WHO). (2021). Hand Hygiene Practices. Erişim adresi: https://www.who.int